Vraag en antwoord

Er is een groot tekort aan opvangplekken voor vluchtelingen en een groot tekort aan woningen in Nederland. Door het woningtekort duurt het langer voordat statushouders een woning kunnen betrekken. Ze blijven daardoor langer in een azc.

Er wonen nog ruim 16.000 mensen met een verblijfsstatus in een asielzoekerscentrum, omdat er te weinig geschikte woningen voor hen vrijkomen. Doordat zij niet kunnen doorstromen naar een reguliere woning, houden zij plekken bezet voor asielzoekers die ons land binnenkomen en de procedure voor een verblijfstatus nog moeten doorlopen.

Alle gemeenten moeten zich van het ministerie inzetten voor de opvang van vluchtelingen en statushouders.

De gemeenteraad van Ooststellingwerf heeft in juni 2023 aan het college van burgemeester en wethouders verzocht om ook te onderzoeken waar in de gemeente ruimte (te creëren) is voor opvang van vluchtelingen. De gemeenteraad heeft daarbij ook gevraagd om specifiek te kijken naar mogelijkheden bij Rikkingahof.

In oktober 2023 vertelden we dat de opvang voor één jaar - van 1 januari tot en met 31 december 2024 - zou zijn. We gingen er toen vanuit dat het gebouw begin 2025 gesloopt zou worden. In de zomer van 2024 werd bekend dat dat niet lukt. Er is meer tijd nodig om nieuwe plannen voor Rikkingahof te onderzoeken. Liante en COA vroegen de gemeente daarop om mee te werken aan verlenging van de opvanglocatie.

De gemeente heeft nauw contact met het COA, de politie en de boa's. Uit dit contact blijkt dat de opvang goed verloopt. Dat is voor de gemeente de belangrijkste reden om mee te werken aan verlenging.

Liante, Actium en de gemeente willen samen het gebied rond Rikkingahof een nieuwe invulling geven, gericht op wonen en zorg. Liante en Actium hebben de bouw van een nieuw woonzorgcentrum onderzocht. Zij hebben bekendgemaakt dat dat financieel niet uit kan. Daarom onderzoeken zij nu of het bestaande zorgcentrum verbouwd kan worden. Zolang dat onderzoek loopt, gebeurt er nog niks met het oude deel van Rikkingahof.

Dat was met de kennis die we toen hadden. Namelijk dat het gebouw begin 2025 gesloopt zou worden. Nu duidelijk is dat dat nog niet gebeurt en de opvang goed verloopt, vinden we de opvanglocatie een passende invulling. Tot er nieuwe plannen voor het gebied uitgevoerd worden en staat het pand niet weer leeg.

Het blijft een tijdelijke opvanglocatie, totdat het gebied opnieuw wordt ingericht. De opvanglocatie mag de nieuwe plannen voor het gebied niet in de weg zitten. Het is niet duidelijk hoelang het onderzoek naar de nieuwe plannen nog duurt. Zodra daar meer over bekend is, bekijken de gemeente, Liante en het COA wat dit betekent voor de opvanglocatie.

Het gebouw biedt plaats aan maximaal 190 statushouders. Zij wonen hier tot er een woning voor hen vrijkomt in een gemeente waaraan zij zijn toegewezen. Op hun plek in Rikkingahof komt dan weer een nieuwe statushouder die op een woning wacht. Vanuit Rikkingahof verhuizen de statushouders naar gemeenten in heel Noord-Nederland.

U kunt het COA-team op de opvanglocatie bereiken via e-mailadres oosterwolde@coa.nl en telefoonnummer 06  27 20 28 64 . Algemene informatie over het COA vindt u op coa.nl.  

Het pand staat al jaren leeg en is in slechte staat. Het was niet haalbaar om Rikkingahof te verbouwen tot volwaardige woningen. Voor onze jongeren willen we passende woningen bouwen. Daar werken we aan. Tot aan 2030 bouwen we 700 nieuwe woningen in Ooststellingwerf. Daar zitten ook (huur)woningen voor starters en jongeren bij. Wij willen deze jongeren ook heel graag in onze gemeente houden.

Het COA heeft het pand geschouwd en geconcludeerd dat ze het pand geschikt kan maken voor tijdelijke huisvesting van statushouders. Dit voldoet aan andere eisen dan gewone woningen. Het zijn eenvoudige, sobere slaapplekken. Met gezamenlijke ruimtes voor activiteiten. Niet te vergelijken woningen zoals wij die normaal gesproken gewend zijn.

Statushouders hebben een verblijfsvergunning. Zij hebben een groot belang om die verblijfsvergunning te houden. Er is 24 uur per dag beveiliging aanwezig. De beveiliging houdt ook de directe omgeving in de gaten. Als er overlast is, grijpt de beveiliging zelf in of belt de politie.

Het gebouw staat al jaren leeg en de onderhoudsstaat was dusdanig slecht dat Liante in eerste instantie van mening was dat het gebouw niet geschikt was voor tijdelijke bewoning. Er zou te veel aan moeten gebeuren. Ook was het plan om al in 2023 tot sloop over te gaan. Dit is uiteindelijk niet gebeurd vanwege de forse technische en functionele impact van sloop op de omringende bebouwing. Helder is geworden dat om deze reden Rikkingahof niet zomaar gesloopt kan worden.

Het komende jaar vinden de verdere planvoorbereiding en onderzoeken plaats m.b.t. de herontwikkeling van Rikkingahof. Gedurende deze tijd heeft Liante het gebouw beschikbaar gesteld aan het COA. Om het gebouw weer bewoonbaar te maken zal het COA de noodzakelijke maatregelen treffen. Deze werkzaamheden zullen op korte termijn starten en opgeleverd worden in december.

Het oude deel van Rikkingahof staat leeg. Op de locatie (rondom) Rikkingahof hebben Liante en woningcorporatie Actium panden in eigendom. Liante, Actium en de gemeente verkennen de mogelijkheden om het gebied rond Rikkingahof te vernieuwen. Denk bijvoorbeeld aan het bouwen van nieuwe (zorg)woningen. Zolang er nog aan de nieuwe plannen wordt gewerkt, is tijdelijke huisvesting van statushouders mogelijk in het leegstaande pand. De nieuwe plannen lopen hierdoor geen vertraging op.

Het COA koppelt statushouders aan een gemeente. De statushouders die in Rikkingahof komen blijven in Friesland, Groningen of Drenthe.
Zodra er een woning beschikbaar is in de gemeente waar ze aan gekoppeld zijn, gaan ze daar naar toe.

Nee. Zij krijgen een woonplaats en woning toegewezen. Bij het weigeren van een woning start het COA een zogeheten woningweigeringsprocedure waarbij met betrokkenen in gesprek wordt gegaan om de reden van de weigering te achterhalen en te beoordelen of deze gegrond is. In het merendeel van de gevallen is de reden voor weigering ongegrond en aanvaardt de betrokkene alsnog de woning. Als betrokkenen de woning blijven weigeren wordt de verstrekking van onder andere eet- en leefgeld beëindigd en wordt de aanzegging gedaan om de opvang te verlaten.

Statushouders zijn in de regel aangewezen op een sociale huurwoning. De gemeente maakt afspraken met de woningcorporaties over hun huisvesting. Statushouders worden gehuisvest via directe bemiddeling. De corporatie wijst direct een woning toe, de statushouder hoeft geen urgentieverklaring aan te vragen en hoeft niet zelf op vrijkomend woningaanbod te reageren.

De statushouders die in Rikkingahof komen worden toegewezen aan gemeenten in Friesland, Groningen en Drenthe. Dit gebeurt aan de hand van de taakstelling per gemeente. De betreffende gemeente is verantwoordelijk voor het vinden van een woning voor de statushouders. Meer daarover leest u op coa.nl/nl/huisvesting-van-statushouders

De gemeente Ooststellingwerf weet dat meer mensen een woning zoeken in Ooststellingwerf en er dringend meer woningen nodig zijn. Via de Taskforce Wonen werkt de gemeente versneld (mee) aan verschillende woningbouwplannen. Daarmee worden tot en met 2030 ongeveer 700 nieuwe woningen gebouwd in Ooststellingwerf. Dit zijn met name geschikte en betaalbare woningen voor jongeren en ouderen. Op www.ooststellingwerf.nl/taskforcewonen staat welke projecten er al lopen. De site wordt regelmatig aangevuld met nieuwe projecten. 

 

Het gaat om een groep statushouders die toegekend is aan de gemeente Ooststellingwerf en andere gemeenten in de drie noordelijke provincies. Het gaat om mensen van jong tot oud; kinderen, mannen, vrouwen en afkomstig uit verschillende landen.

De statushouders die in Rikkingahof komen wonen, zijn niet nieuw in Nederland. Zij hebben al in een tijdelijke opvanglocatie of azc gewoond, hebben de voorinburgering al gedaan of gaan daar mee starten.

Het COA heeft regels, protocollen en afspraken voor en met de bewoners. Iedere bewoner krijgt bij aankomst de huisregels. Eén van de regels is dat er geen overlast mag zijn voor omwonenden. De huisregels worden doorgenomen en toegelicht, op papier gezet en door de bewoner ondertekend. Niet opvolgen van de huisregels heeft consequenties voor de bewoner.

Op de locatie gelden de huisregels van het COA. Als een bewoner deze regels overtreedt, voert het COA eerst een waarschuwingsgesprek met de betreffende bewoner. Als het nodig is kan het COA maatregelen opleggen. Bij strafbare feiten wordt altijd aangifte bij de politie gedaan.

Als een bewoner een incident veroorzaakt buiten de locatie, geldt de wet- en regelgeving zoals voor ieder ander.

De opvanglocatie heeft een locatiemanager. Die is vast aanspreekpunt, ook voor de omgeving.
De opvanglocatie in Oosterwolde is 24 uur per dag bereikbaar via telefoonnummer 06 - 2720 2864 en e-mailadres oosterwolde@coa.nl.

Voor het COA-team op de locatie is het erg belangrijk om het te weten als mensen zich onveilig voelen. Bij klachten neemt u snel mogelijk contact op met de locatie via het telefoonnummer of e-mailadres. Zodra dit nummer en mailadres bekend zijn, wordt dat bekend gemaakt.

Alle kinderen in Nederland hebben recht op onderwijs. Gemeenten zorgen voor het onderwijs aan leerplichtige kinderen. Het COA werkt nauw samen met gemeenten en scholen. Meer daarover leest u op coa.nl/nl/onderwijs-kinderen.

Het COA zorgt voor voldoende speelvoorzieningen voor kinderen op de locatie.

In Rikkingahof bereiden statushouders zich voor op hun toekomst in Nederland. Het COA realiseert zich dat een zinvolle dagbesteding essentieel is voor het welzijn van de bewoners. Zinvolle activiteiten, het opbouwen van sociale contacten en het invulling geven aan een ‘identiteit’ die meer is dan alleen ‘een statushouder’ in afwachting op een eigen woning. Statushouders worden aangesproken op zelfstandigheid en verantwoordelijkheidsgevoel.

Het COA verzorgt de voorinburgering van de statushouders. In het Programma Voorinburgering krijgen statushouders alvast praktische informatie over zelfstandig wonen en leven in Nederland. Het COA stimuleert statushouders om aan het programma mee te doen en zich voor te bereiden op hun toekomst. Deelname is niet verplicht, maar wel vanzelfsprekend. Het programma bestaat uit:

• lessen Nederlands als tweede taal (NT2)
• kennis van de Nederlandse Maatschappij-training (KNM-training)
• individuele begeleiding en persoonlijk dossier
• het opbouwen van een digitaal klantprofiel

Voor meer info kijk op coa.nl/nl/programma-voorbereiding-op-inburgering

Zolang de bewoner in een locatie van het COA verblijft, heeft hij of zij recht op reguliere zorg zoals beschreven in de Regeling zorg asielzoekers (RZA). Het medische voorzieningenniveau is conform de basis zorgverzekering, zoals dit voor alle Nederlanders geldt.

Zoals dat ook regulier in Nederland geregeld is, gaat de toegang tot de zorg via de huisarts. De medische ruimten op de locatie worden gezien als (een deel van) een huisartsenpraktijk, met spreek- en behandelkamers. De GZA (Gezondheidszorg Asielzoekers) regelt de gezondheidszorg voor bewoners. Zij is het eerste aanspreekpunt voor medische zorg. Meer over het GZA is te vinden op gzasielzoekers.nl/

De huisartsenzorg wordt op nagenoeg alle locaties op het azc op dezelfde manier door GZA aangeboden. GZA heeft hierover een contract met het COA. Dit wordt door het rijk gefinancierd. De kosten worden vergoed uit een rijksbijdrage van het ministerie van Justitie en Veiligheid.

Het COA biedt nu landelijk opvang aan ruim 57.000 mensen, deels op tijdelijke locaties.

(cijfers zijn van september 2023, wordt maandelijks bijgewerkt op coa.nl)

Het COA heeft in mei 2020 zijn langetermijnvisie gepresenteerd, waarop Provincie Fryslân haar regioplan asielketen heeft opgesteld. Een van de uitgangspunten in dit plan is dat asielzoekers met grote kans op een status worden opgevangen op een plaats waar de mogelijkheden op integratie, scholing en werk het grootst is. Omdat er op dit moment landelijk meer dan 16.000 statushouders wachten op een woning, wordt er ook gewerkt met zogenaamde ‘doorstroomlocaties’. Statushouders die wachten op een woning, krijgen daar een plek en kunnen alvast een start maken met inburgeren. Daarnaast komt er weer ruimte vrij in de reguliere azc’s.

Het COA en de gemeente Ooststellingwerf zijn overeengekomen, dat in het leegstaande deel van Rikkingahof in Oosterwolde maximaal 190 plekken gecreëerd worden voor statushouders die in afwachting zijn van een woning in de provincies Friesland, Drenthe of Groningen. Het COA heeft hiervoor een huurovereenkomst afgesloten met Liante, die eigenaar is van het gebouw.