Geschiedenis

De gemiente Ooststellingwarf ligt an de greens mit de preveensie Drenthe; op disse greens, an de zuudoostkaante van Appelsche ligt et Nationaal Park Drents-Friese Wold, waor uutgestrekte bossen liggen en een zaandverstuving, die et Aekingerzaand of de Kaele Dunen nuumd wodt. Et hoogste punt in de gemiente is de Bosbarg, die 26,6 meter hoog is, vlak bi’j et centrum van Appelsche. An de oostkaante van de gemiente, tussen Appelsche en Veenhuzen ligt et Fochtelervene. De rivieren de Linde en de Tjonger ontspringen in disse gemiente.

In de gemiente Ooststellingwerf bin dattien kernen (dörpen). De Nederlaandse naemen bin de officiële naemen. De heufdplaetse is Oosterwoolde. De ooldere dörpen hebben een brink en essen zoas dat ok in Drenthe gewoon is. Dat geft heur eerdere Saksische kerakter an. Etzelde gelt veur et kleinschaolige agrarische kerakter,  mit weinig industriële ontwikkeling, mar wel mit naoberschap.

Drie taelen in Ooststellingwarf 

In Ooststellingwarf wodt vanoolds Stellingwarfs praot, mar now ok Fries en Nederlaands. Et reviertien de Kuunder (in et Fries de Tjonger), in et noorden van de gemiente, is de taelgreens tussen Fries en Nedersaksisch gebied. Uutzondering hierop bin de verveningsdörpen Raevenswoold en Appelsche waor, net as in de noordelike dörpen Donkerbroek, Haule, Haulerwiek en Waskemeer, ok Fries praot wodt. Et Nederlaands is de dominante tael in de gemiente.

Geschiedenis en kultuur

Et gebied van Ooststellingwarf het ooit bi’j Drenthe heurd. Rond 1328 kwam de ofscheiding, toen 12 kerspelen van Drenthe heur ansleuten bi’j de Friezen van Stellingwarf.
Tot et begin van de 16e eeuw funktioneerde et gebied as een zelfstaandig boerenrepublikien. Et bestuur was doe in hanen van de stellingen; vandaor de naeme Stellingwarf. Daornao is et bi’j Friesland indield, in et begin as iene en laeter - in 1524 - as twie grieteni’jen.
Ok al bin de Stellingwarven bi’j Friesland kommen, de Stellingwarven hebben heur eigen identiteit holen.
Een grote rol daorbi’j speult oonze tael, et Stellingwarfs. Veural inwoners van de kleinere dörpen bruken et Stellingwerfs nog alle daegen. In de noordelike plaetsen is ok een protte Fries te heuren.
Et Stellingwarfs is femilie van ere Nedersaksische streektaelen in Drenthe, Overiessel, Gelderlaand en Grunnigerlaand. Daornaost hebben veural de oolde zaanddörpen nog altied een 'Drents gezicht’. En hier en daor staot nog een oolde Saksische boerderi’je.

De Bekhofschaans

In dit gebied bin eerder geregeld oorlogen voerd. Meerst bi’j de verdedigingswarken (de schaansen). Disse laggen an een peer toegangswegen naor Frieslaand, in et grote veengebied tussen Frieslaand en Drenthe/Overiessel.
Bi’j Berkoop lag de Bekhofschaans. Veural Berkoop het vule te lieden had van de troepen van de bisschop van Utrecht en de graaf van Hollaand.

Klokkenstoelen

Biezunder in Zuudoost-Frieslaand bin de verschillende historische klokkestoelen. Dit bin open bouwwarkies, meerstal van hoolt, waor klokken in zitten. Vaeke bin ze te vienen bi’j sobere zaelkarkies of bi’j karkhoven. Vroeger wodden ze bruukt om berichten deur te geven.
In Ooststellingwarf bin klokkestoelen te vienen in Appelsche, Else, Oosterwoolde, De Fochtel, Langedieke, Donkerbroek en Ni’jberkoop.